hallacı mansur ne demek?

Hallacı Mansur

Hallacı Mansur (tam adı: Ebû'l-Muğîs el-Hüseyn b. Mansûr el-Beyzâvî), 9. yüzyılın sonları ile 10. yüzyılın başlarında yaşamış, Fars kökenli mutasavvıf, şair ve yazardır. İslam tasavvuf tarihinde önemli bir figürdür ve Enel Hak ("Ben Hakk'ım") sözüyle tanınır. Bu sözü, vahdet-i vücud anlayışı çerçevesinde, Allah'ın insanın özünde tecelli ettiğini ifade etmek amacıyla kullanmıştır. Ancak bu sözü, dönemin bazı din adamları tarafından küfür olarak algılanmış ve yargılanmasına neden olmuştur.

Hayatı boyunca birçok farklı şehri dolaşmış, vaazlar vermiş ve eserler yazmıştır. Tasavvufi düşünceleri, zamanla geniş bir kitle tarafından benimsenmiştir. Ancak, öğretileri bazı çevrelerde tepkiyle karşılanmış ve sonunda Bağdat'ta idam edilmiştir.

Temel Öğretileri ve Düşünceleri:

• Vahdet-i Vücud: Evrende var olan her şeyin Allah'ın bir tecellisi olduğu, Allah'tan ayrı bir varlık bulunmadığı düşüncesi. Bu kavram, Hallacı Mansur'un Enel Hak sözünün temelini oluşturur. (Vahdet-i Vücud)
• Aşkınlık ve Birlik: Allah'a ulaşmanın ve O'nunla bir olmanın mümkün olduğu inancı. Bu birlik, insanın kendi nefsini aşması ve Allah'ın sevgisinde erimesiyle gerçekleşir.
• Fenafillah: Nefsin yok olması, Allah'ta yok olmak anlamında gelir. Hallacı Mansur'a göre, insan ancak nefsini yok ederek Allah'a ulaşabilir. (Fenafillah)
• İnsan-ı Kamil: Kemale ermiş insan, Allah'ın ahlakıyla ahlaklanmış ve O'nun vasıflarını yansıtan insan modeli. Hallacı Mansur, insanın bu mertebeye ulaşabileceğine inanmıştır. (İnsan-ı Kamil)

Etkisi ve Mirası:

Hallacı Mansur, ölümünden sonra da tasavvuf dünyasında önemli bir figür olmaya devam etmiştir. Özellikle Melamiler, Bektaşiler ve Aleviler gibi çeşitli tarikatlar tarafından saygıyla anılır. Öğretileri, birçok şair ve düşünürü etkilemiş, tasavvuf edebiyatında önemli bir yer edinmiştir.

Tartışmalar:

Hallacı Mansur'un Enel Hak sözü ve öğretileri, tarih boyunca farklı yorumlara ve tartışmalara neden olmuştur. Bazı İslam alimleri tarafından küfür olarak görülürken, bazıları tarafından derin bir tasavvufi anlayışın ifadesi olarak kabul edilmiştir.

Eserleri:

• Kitâbü’t-Tevâsîn
• Dîvân-ı Mansûr-ı Hallâc
• el-Usûl ve’l-fürû’
• Büstânü’l-ma’rife

İdamı:

Hallacı Mansur, Enel Hak sözünden dolayı yargılanmış ve 922 yılında Bağdat'ta idam edilmiştir. İdamı, tasavvuf tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve birçok farklı yorum ve tartışmaya yol açmıştır.